Pod Pomnikiem Wdzięczności Ziemi Wieleńskiej w rocznicę powrotu ziem do macierzy
Ziemia Wieleńska złączona ze swą Macierzą - 18 stycznia 1920 roku. Dzień ten upamiętnia się w Mieście i Gminie Wieleń, świętując odzyskanie niepodległości.
Koniec I wojny światowej przyniósł szczęśliwe rozwiązanie sprawie polskiej. Rzeczpospolita odzyskała niepodległość, niestety Ziemia Wieleńska pozostała poza jej granicami. Wówczas jej mieszkańcy postanowili przywrócić Wieleńszczyznę Ojczyźnie. Stan ten wynikał z zapisu Traktatu Wersalskiego (28.06.1919r.), który wszedł w życie 10 stycznia 1920 r. Początkowe ustalenia w traktacie nie były dla Wielenia korzystne. Dlatego do Paryża udała się delegacja Wieleńskiej Rady Ludowej w składzie: Kazimierz Brownsford, ks. Józef Pielatowski oraz Leon Malida, którzy spotkali się z przedstawicielami Komisji Granicznej z Francji, Włoch i USA ustalającymi granice Polski po I wojnie światowej. Ostatecznie Traktat Wersalski ustanowił granicę Polski na Noteci. 18 stycznia 1920 r. do miasta wkroczyło wojsko polskie. Polsce przypadły lewobrzeżne ziemie powiatu Filehne tj. południowa część miasta Wieleń, Rosko oraz Drawsko.
W roku 2021 przypada 101.rocznica wydarzeń związanych z odzyskaniem niepodległości Wielenia. Przedstawiciele Samorządu Gminy Wieleń, w delegacji z Burmistrzem Wielenia Elżbietą Rybarczyk, Zastępcą Burmistrza Janem Graczykiem, Wiceprzewodniczącym Rady Miejskiej Markiem Doczekalskim (Specjalistą ds. Izby Pamięci Ziemi Wieleńskiej) złożyli kwiaty pod Pomnikiem Wdzięczności Ziemi Wieleńskiej. Kwiaty pod pomnikiem złożyli również przedstawiciele placówek oświatowych, Dyrektor Samorządowej Administracji Oświatowej w Wieleniu Przemysław Grześkowiak i Wicedyrektor Szkoły Podstawowej im. Powstańców Wielkopolskich w Rosku Roman Frąckowiak.
Pomnik Wdzięczności to wdzięczność Mieszkańców Wielenia i okolic „…za …ocalenie Wieleńszczyzny od dalszej niewoli…” - czytamy w Jednodniówce z 1930 r., dlatego ze składek publicznych w 1926 roku, wtedy u wejścia do środka miasta, zostaje wzniesiony pomnik za cudowne wyzwolenie. Dziś pomnik został wchłonięty przez zabudowę miejską do centrum miasta. Jest to jednak ciągle to samo miejsce patriotyczne, które od pokoleń czczone jest przez mieszkańców, którzy w „Jednodniówce na Dziesięciolecie Niepodległości Wielenia 1920-1930” zobowiązali siebie i przyszłe pokolenia, cyt. „Mieć stale pieczę nad tym pomnikiem”. Pamięć historyczną jesteśmy winni tym, którzy w roku 1919 starali się w Paryżu o rewindykację Wieleńszczyzny dla Polski.
Rok 2020 związany był z obchodami 100 - lecia odzyskania niepodległości Wielenia. W roku jubileuszowym odsłonięto tablicę pamiątkową „Dąb Arendt” upamiętniającą Powrót Ziemi Wieleńskiej do Macierzy oraz trzy tablice pod hasłem: „Księża Obrońcy Polskości na Ziemi Wieleńskiej.” Upamiętnieni zostali: ks. Antoni Józef Rontz (wikary wieleński 1753-1754, proboszcz wieleński 1764-1799, kronikarz wydarzeń i genealogii na Ziemi Wieleńskiej); ks. Antoni Arendt (proboszcz wieleński 1873-1903, propagator polskości); ks. Jan Dąbrowa Laskowski ( wikary wieleński 1896 – 1898, przywódca duchowy strajku dzieci wrzesińskich ).
Hanna Forbrich
st.ds. współpracy ze społeczeństwem
Referat Organizacyjny UM Wieleń
